KAYNAK AKIMI, DC AKIM, AC AKIM NEDİR ?
1893 yılında Tesla ve Westinghouse için mutlu sonla biten akım savaşları sayesinde doğru akım mı yoksa alternatif akım mı sorusuna cevap bulunmuştur. Westinghouse firmasının kurucus George Westinghouse ile Nikola Tesla, elektrik iletimi için alternatif akımın tercih edilmesini öne sürerken Thomas Edison, doğru akımın savunucusuydu. Edison’ un savunma çabaları yetersiz kalıp Nikola Tesla’ ya boyun eğmek zorunda kalmıştı. O günden bugüne gelecek olursak alternatif akımlı şebekeler, tüm dünyada elektrik enerjisinin iletimine hakim olmuştur. Böyle bir sonucun tabi ki nedenleri olmalıdır. Transformatörler sayesinde alternatif akım istenilen herhangi bir değere kolayca ayarlanabilir; ayrıca alternatif akım, birbirine entegre güç şebekelerinin geliştirilmesini imkan sağlayabilmektedir.
Bir iletkenden geçen elektrik debisi olarak düşünülebilir. Kısaca saniyede geçen elektrik miktarı olarak tarif edebiliriz.
I= U/R
Birimi AMPER (A) ve gösterimi I dır.
Bir iletkenin bir yerinden bir saniyede 1 coulomb’luk elektrik (6,24. 1012 elektron) geçer ise, akım şiddeti 1 AMPER ‘dir.
Polaritesi ve değerini belli bir süre değiştirmeyen akıma doğru akım denir. Yani zamana göre yönü ve şiddeti değişmeyen akımdır.
DC, özellikle taşınabilir cihazlar, elektronik devreler ve elektrikli araçlar gibi birçok cihazda kullanılır.
Polaritesi ve değerini belli bir süre değiştiren akıma alternatif akım denir. Yani zamana bağlı olarak yönü ve şiddeti değişen akımdır.
Genellikle evlerde ve endüstriyel tesislerde kullanılan yaygın bir elektrik türüdür. AC, jeneratörler ve elektrik santralleri gibi kaynaklardan elde edilir.
| Alternatif Akım (AC) | Doğru Akım (DC) |
| Alternatif akım 50-60 Hz frekansa sahiptir. | Doğru akımın frekansı ise yoktur. |
| Devre içerisinde akım yönü tersine dönebilir. | Akım sadece tek bir yöne doğru hareket eder. |
| Elektriğin uzun mesafe iletiminde güvenlidir ve kayıp daha azdır. | DC elektriğin uzun mesafe iletimlerinde kaybı daha fazla olur. |
| Elektronların yönü ileri ve geri şeklinde değişebilir. | Elektronların yönü tek yönde sabittir. |
| Sargı boyunca döner manyetizmaya sahiptir. | Sargı boyunca sabit manyetizmaya sabittir. |
| İletimi sırasında gerilimi büyük oranda yükseltildiğinden akımı düşer bu şekilde iletim hattındaki iletkenlerin çapı ve boyutu düşer. Bu da daha maliyetten kazanç sağlar. | DC gerilim çok yüksek gerilim değerlerine çıkartılamadığı için iletiminde kullanılan malzeme boyutu ve sayısı yüksektir. Bu da daha fazla maliyet anlamına gelir. |
Kaynak akımı için gereken elektrik akımı, elektrik şebekesinden alınır, ama direkt olarak kullanılmaz. Çünkü şebekede bulunan elektrik akımının gerilimi yüksek, şiddeti düşüktür. Oysa elektrik ark kaynağında kullanılan akımın, gerilimi düşük, şiddeti büyük olmalıdır. Bunun en önemli nedeni; yüksek gerilimin insan üzerinde öldürücü etkisinin olmasıdır. Ark kaynağında kullanılan temel araçların kaynakçıyla olan teması düşünüldüğünde, düşük gerilim ile çalışmanın neden ön koşul olduğu anlaşılabilir. Diğer yandan ark kaynağında kullanılan elektrik akım şiddetinin yüksek olma gereği, kullanılan elektrotun çapına uygun bir akım şiddetinin sağlanabilmesinden kaynaklanmaktadır. Kaynak makineleri şebekeden aldıkları elektrik akımını kaynak akımına çevirirler.
Tüm bu bilgiler doğrultusunda kaynak akımının tanımı şu şekilde yapılabilir. Şebekeden alınan 220–380 volt gerilime sahip elektrik akımının, kaynak makineleri aracılığı ile gerilimin 25–55 volt düşürülmesi ve akım şiddetinin 10–600 ampere yükseltilmesi ile elde edilen ve elektrik ark kaynağında kullanılan akıma “ Kaynak Akımı ” denilir. Kaynak akımı ikiye ayrılır;
1 Doğru akım,
2 Alternatif akım
Doğru akımın üstünlükleri;
1- Doğru akım, ince sacların kaynağında daha iyi sonuçlar verir.
2- Doğru akımda sürekli olarak kısa ark boyu ile çalışmak daha kolaydır.
3- Doğru akımda bütün elektrot türleri ile kaynak yapmak mümkündür.
4- Doğru akımda arkın tutuşturulması daha kolaydır.
5- Doğru akımda alternatif akıma göre daha az sıçrama meydana gelir.
6- Doğru akım ile düşük akım şiddetlerinde daha kolay kaynak yapılabileceğinden dik ve tavan kaynak uygulamaları daha kolaydır.
7-Düşük akım şiddetlerinde ve ince çaplı elektrotlar kullanılması halinde doğru akım daha iyi sonuçlar verir.
Alternatif Akımın Üstünlükleri
1 Alternatif akım kullanılması halinde ark üflemesi oluşumu nadiren görülür. **
2 Alternatif akım büyük çaplı elektrotların ve kalın kesitli parçaların kaynağı için uygundur
